Geschiedenisboek van Achtse Barrier

Buurtschap Hoeven en de Kaalhoef

Dit hoofdstuk gaat over het buurtschap (De) Hoeven en de Kaalhoef, nu gelegen aan de Abbevillelaan 17. Vroeger bekend als de Hoeven 17 Son en Breugel, kadastraal B1046 en nu het oudste bewoonde huis in onze wijk.

De naam Hoeven is vermoedelijk ontleend aan een gelijknamige hoeve die daar ooit heeft gestaan. De naam komt in de 14e eeuw al voor. In sommige historische bronnen, zoals een minuutplan uit 1811-1832, wordt het buurtschap aangeduid met de term ‘De Hoeven'.

Het buurtschap Hoeven bestond uit een aantal boerderijen waaronder de Hoeven 16, waarvan Jan Merks en Marie van de Vleuten de laatste bewoners waren. Deze stond rechts voor de Kaalhoef, tussen de Kaalhoef en de Abbevillelaan. Deze boerderij was kadastraal bekend onder Son en Breugel, B1050 en is gebouwd voor 1832 en toen eigendom van de kinderen van Laurens Renders (zie: fotonr. 24145 op www.eindhoveninbeeld.com).
De waterput aan de voorzijde van de Kaalhoef is het laatste restant van deze boerderij. De waterput van de Kaalhoef ligt namelijk aan de achterzijde.

De Hoeven 18 en 19 lagen aan de andere kant, tussen de Huizingalaan en de Castil­liëlaan.
De naam van de bushalte bij de EMTÉ aan de Franse Baan is aan dit buurtschap ontleend. Na de verwerving van de grond door de gemeente Eindhoven, moesten alle boerderijen behalve de Kaalhoef, wijken voor de uitbreiding van de stad en werden ze gesloopt.

Langgevelboerderij de Kaalhoef uit de 18e eeuw is een rijksmonument en heeft een met riet en pannen gedekt zadeldak, de aanbouw een met pannen gedekt lessenaars dak. De kopgevel van het woongedeelte heeft muren van vlechtwerk. In de lange gevel aan de voorzijde van het woongedeelte zitten zesruits schuifvensters met luiken en een deur met bovenlicht; het schuurgedeelte heeft zesruits en drieruits ijzeren stalvensters. In het woongedeelte is nog de oorspronkelijke indeling met schouw, bedstee en kelder met opkamer aanwezig. Als bouwjaar worden zowel 1720 als 1750 genoemd. In 1832 is de boerderij, kadastraal bekend onder Son en Breugel B1046, eigendom van de kinderen van Gerrit van Maasakkers. In 1948 is de boerderij van Willemke Faassen. Zijn zoon Willeke, beter bekend als ‘Föske van de Kaalhoef' is hier geboren in 1901. Op www.eindhoveninbeeld.com staan onder fotonrs. 34896, 34897 en 34898, diaseries over het alledaagse leven van deze laatste boerenbewoner van de Kaalhoef. Toen kruidenier van Nisterooij uit Acht een bestelling kwam bezorgen, bleek Föske een beroerte te hebben gehad en is hij naar het Sonse bejaardenhuis overgebracht. Daar is hij in 1986 overleden.
De gemeente Eindhoven werd eigenaar, vernieuwde het dak en verkocht de boerderij. Op 25 januari 1979 kwam het bericht van staatssecretaris, Wallis de Vries, dat de boerderij op de monumentenlijst was geplaatst.

De huidige bewoners zijn, Marjan Smit en Will Priems en Mary Ruedisueli en Bart den Bleijker. De ouders van Marjan Smit kochten de boerderij in 1984. De boerderij werd toen geheel gerestaureerd, met behoud van de originele aspecten. De bedstee is weliswaar niet meer in gebruik, maar wel nog steeds aanwezig. In 1991 hebben ze in het Provinciehuis in Den Bosch, de monumentenprijs voor deze restauratie gekregen. Vorig jaar hebben de bewoners het hele dak laten restaureren, zodat de boerderij weer goed geconserveerd is en nog jarenlang meekan.

De stal achter de boerderij wordt door Marjan Smit gebruikt als atelier en expositieruimte. Zij is, evenals haar moeder, beeldend kunstenares en werkt met grafiek en glas. Will verleent hierbij hand en spandiensten. Het atelier is te bezichtigen op afspraak. Tel. 040 - 242 89 14, www.marjansmit.nl. In het atelier is een interessante film te zien over de werkwijze en de verwerking van het glas.

Het gieten van het glas gebeurt trouwens niet in het atelier zelf, maar in ‘het Glazen Huis' in Lommel bij het Vlaams Centrum voor moderne glaskunst.

Wil van Melis
Henrie Wagenknecht